görseller

   

EBRU VE TERAPİ

EBRU ve TERAPİ Ebru ve psikolojiyi 3 yıl önce NP İstanbul Nöropsikiyatri Hastanesinde birleştirme olanağı buldum. Hâlâ ilk günki heyecanla yatan hastalarla çalışmalarıma devam ediyorum. Bir hastanın yaptığı ebruları değerlendirmeden önce bu çalışmaya katılımı sürekli mi, grupla uyum sağlayabiliyor mu, sıkılmadan çalışmanın sonuna kadar aktif katılım sağlayabiliyor mu öncelikle bunları, daha sonra da yaptıkları ilk ebruyla taburcu olmadan önce yaptıkları son ebruyu değerlendiriyorum. Ebru yaparken hastaların içdünyalarının dışavurumunu ve yaratıcılıklarını ortaya koyabilmelerini sağlamak için malzemeyi özgürce, spontan olarak kullanmalarını teşvik ediyorum ve kenara çekiliyorum. Ancak gerekli durumlarda, zorlamamak için hastalara yardımcı oluyorum. Ebruyu kağıda aldıkları zaman ellerinde kendi yaptıkları ürünü tutmanın ve beğenilmesinin sevincini yaşıyorlar.  Çoğu hastamız yaptıkları ebruları çocuklarına, eşlerine hediye olarak veriyorlar, belki de ilk kez kendi yaptıkları bir ürünü hediye ediyorlar, bu da ayrı bir mutluluk veriyor.  Ebru ile yapılan terapilerin sürekliliğinin yararlılık açısından çok önemli olduğunu düşünüyorum.

Hasta Ebrularından Örnekler

Ebru'nun terapi özelliği Ebrunun rahatlatıcı özelliği kullanılan malzemenin tamamen doğal olmasından kaynaklanır; su, toprak boyalar, gül dalı, geven dikeninin reçinesi olan kitre, sığır öd'ü, at kılı. Özellikle su, hareket eden su pozitif iyonlar yaydığından insanlar üzerinde olumlu etkileri vardır. Herkes denizi seyrederken, göl ya da akarsu kıyısındayken kendini dinlenmiş, rahat ve huzurlu hisseder.  * Ebru, öncelikle sabırlı olmayı öğretir, geliştirir.  * Kontrolün tamamen ebru yapan kişide olmaması, özellikle takıntısı olan kişilere "olanı kabul etme" yi öğretir. * Ebru, kişiyi günlük hayatından çıkarıp başka dünyalara götürür ve ruh dinginliği sağlar.  * Ebru yapan kişi, o an ki duygu ve düşüncelerini, renk ve desen olarak dışavurabilir, kendisiyle ilgili yepyeni bir bakış açısı kazanır.  * Kişi dikkatini suya ve renklerin hareketine yoğunlaştırdığında gerginliği azalır, zamanın nasıl geçtiğini fark etmez.  * Ebru yaparken insanın aklına kötü bir şey gelmesi imkansızdır, çünkü statik değildir, hareket vardır, sudaki renk ve desenler sürekli değişir. * İnsanın oyun oynaması bir ihtiyaçtır, çocukluğunu neredeyse unutmuş olan yetişkinlere suyla ve renklerle oyun oynama fırsatı verir ebru.  * Önemli olan sanatsal değeri olan bir ebru yapmak değildir, kişinin bu süreçte zihnini, duygularını ve bedenini bütünleştirip stres ve endişeden uzaklaşıp rahatlamasıdır.  * Üretmek ve ürettiğinin beğenilmesini kişinin özgüvenini arttırır.

ALEM-İ İMKAN

ALEM-İ İMKAN Ebru düşünmeye ve incelemeye, anlamaya dayanır. İnsanla öylesine örtüşür ki, sanki kainatın yaradılışını onda hissetmek mümkün olur. Kainatta hiçbir şey, hiçbir zaman aynı kalmıyor. Her şey şekil değiştiriyor, yenileniyor "her nefeste dünya yenilenir, fakat biz dünyayı öylece durur gördüğümüzden bu yenilenmeden haberdar değiliz." (Mevlana Celaleddin-i Rumi - Mesnevi) Kur'an-ı Kerim'de işaret buyrulan kainatın yaradılışının, çalışkan bir modeli ebru teknesidir. Her yönüyle öylesine benzerlik var ki, hayret etmemek mümkün değil. "...her şeyi, sudan yarattık, hâlâ mı inanmazlar?" (Kur'an-ı Kerim, Enbiya Suresi, 30) Cenab-ı Hakk, "Kün" (Ol) emr-i ilahisiyle kainatı yaratırken muhtelif safhalardan geçirdiğini ve bu safhalardan birisinin de su üstünde olduğunu, su üstünde kainata şekil verdiğini bize "Her şey su üstünde idi..." buyurarak bildiriyor. Yaradılışta su yoğun. Ebrucu, ebru teknesini hazırlarken çeşitli safhalardan geçirir, hazırlığını yapar, en son tekneye yoğunlaştırılan suyu koyar. Yani artık her şey su üzerinde olacaktır. Yaradılışta su yoğun, ebru teknesinde de su yoğun. Eski ustalarımız tekne başına oturmadan gusül abdesti alırlar ve teknenin önüne oturunca da, alem-i imkan olarak idrak ettikleri bu tekne karşısında "Bismillahirrahmanirrahim. İlahi ya Rabbi! Ezeldeki hükmüne uygun olarak bu teknede zuhur edecek olan nakışların, hilkatinin nakışlarında meknuz (örtülü, gizli) olan hikmetini idrakten aciz olan bu fakirin nefsini teshir edip de enaniyyetinin (kibrinin) azmasına izin verme!..." diyerek dua ederlerdi. Suya boyayı serper, bir de görür ki su üstünde sanki bulutların aksi var. Rabb'in ilhamıyla taklit ve tefekkür eder. "Boyaları suya serpiyorum ancak boyaların açılma gücünü ben vermiyorum, öd de kitre de benim işim değil." der. Ebrucunun boyaları serpmek dışında artık tekneye müdahil olması mümkün değildir. Boya serpildiği anda, yoğunlaşmış suyun üstünde içindeki öd'ün nispetlendirdiği açılmayı, sıkıştırmayı, şekillendirmeyi, odanın nem oranı, teknenin sıcaklığı gibi unsurlarla yapacaktır. Eski ustalar, bu olayı irade-i külliye (Allah'ın her şeye şamil emri) ve irade-i cüziye'ye (Allah tarafından insan iradesine bırakılan işler) apaçık bir örnek olarak gösterirlermiş. Boyaları serpmek cüzi iradeye, tekne yüzeyinde ortaya çıkması muhtemel bilinmeyen şekillenmeyi de külli iradeye benzetirlermiş. Kaynakça : Muin Nursen Eriş, Mustafa Esat Düzgünman ve Ebru, İst.Büyükşehir Belediyesi Kültür A.Ş. Yayınları, Şubat 2007  Ebru Malahit Taşı Ebru Lav Akıntısı Ebru Mars Yüzeyi, Buzullar Ebru Turkuaz Taşı Kesiti Sami Okyay Ebrusu (Uğur Derman koleksiyonu) Kıl Kökü Süheyl Ünver Ebrusu Jasper Taş Kesiti Ebru Uzaydan Deniz Akıntısı Ebru Sarkıtlar Ebru Doğal Bakır Ebru Plankton

EBRU CEŞİTLERİ

Tarz-ı Kadim Battal Mustafa Düzgünman'ın geliştirdiği bir ebru tarzıdır. Önce battal döşenmiş bir desen üzerine, mümkün olduğunca açık bir renkten iri damlalar halinde bir renk atılır. Daha sonra, bunun üzerine, yine uygun bir renkte çok küçük, 2-3 mm hatta bazen 1 mm çapında serpme ebru yapılır.

Somaki Ebrusu Sık damarlı somaki mermerine benzeyen battal ebrudur.

Neftli Battal Battal ebrunun en son atılan rengi neftli bir boyadan seçilerek yapılır.

Serpmeli Battal Battal ebru yapıldıktan sonra neftli boyanın fırça iyice sıkıldıktan sonra serpilmesiyle yapılır.

Zemin Ebrusu Aynı renkten az ödlü, çok ödlü ve neftli olarak üç ayrı kavanoz boya hazırlanır, bu renklerle battal ebru yapılır.

Gel-Git Ebrusu Battal ebru yapıldıktan sonra kalınca bir biz'le teknedeki ebrunun enine ve boyuna paralel olarak çizilmesiyle yapılır. Üzerine serpmeli battaldaki gibi serpme yapılırsa daha güzel olur.

Şal Ebrusu Gel-git ebrusu yapıldıktan sonra serpme yapmadan önce rastgele yeterli miktarda çizilerek yapılır.

Taraklı Ebru Gel-git ebrusu yapıldıktan sonra, son yapılan gelgitin yönüne dik gelecek şekilde ve tarak kitreye temas edecek kadar tekneye sokulur, teknenin diğer tarafına çekilir. İstenirse şal ebrusu deseni verilebilir.

Hatip Ebrusu Önce zemin ebrusu yapılır, öd ayarı hatip ebrusuna göre yapılmış bir renk eşit aralıklarla damlatılır. İlk damlatılan renklerin ortasına ikinci, üçüncü ve istenirse daha fazla sayıda renk damlatılır. Elde edilen iç içe halkalara biz ile şekil verilerek yürek, taraklı yürek, çark-ı felek, yonca gibi hatip desenleri yapılır.

Çiçekli Ebru (Necmeddin Ebrusu) Zemin ebrusu yapıldıktan sonra sap için hazırlanan yeşil boya damlatılır ve biz ile sap şekli erilir. Sapların ucuna yapılacak çiçeğe uygun renk damlatılarak çiçek şekli verilir.

Koltuk Ebrusu Hüsn-ü hat levhaların koltuk tabir edilen boşluklarında kullanılmak üzere hatip ebrusundaki her desen yerine küçük bir çiçek yapılır.

Kumlu-Kılçıklı Ebru Suyu ve ödü az olan lahor çividi teknenin ortasına ya da bir kenardan hep aynı noktaya (ya da noktalara) damlatılır, bu işlem tekne yüzeyi dolana kadar devam eder. Boya çatlar ve kumlu bir hal alır. Bazen "V" şeklinde çatlaklar oluşur, buna da kılçıklı ebru denir.

Bülbül Yuvası Önce giderek küçülen damlalar halinde serpilen boya ile battal ebru yapılır. Biz'le dıştan içe doğru, eşit aralıklarla ve eşit büyüklükte spiraller çizilir.

Hafif Ebru Hattatlar tarafından üzerine yazı yazılmak üzere suyu ve ödü normalden fazla boyalarla yapılan pastel renkli şal ebrusudur.

Yazılı Ebru-Akkaseli Ebru Kağıdın üzerine önce arap zamkı ile yazı yazılır, kuruduktan sonra kağıt ebru teknesine yatırılır ve zamklı kısımlar ebruyu kabul etmez, ve ebru tekneden yazılı olarak çıkar. Necmeddin Okyay'ın buluşu olan bu tarza yazılı ebru denir. Eski kitap sanatları içinde, bir kağıdın yazı yazılacak kısmının ayrı, etrafının ayrı renge boyanmasına akkase, böyle kağıtlara da akkaseli kağıt denilir, kelime Türkçemizde "akis" şeklinde kullanılan "aks" den gelmektedir. Ebruda başka bir tarz Akkase şöyle yapılmaktadır; hafif ebrulu kağıdın ortada yazı yazılacak kısmına arapzamkı sürülerek, koyu renklerle yapılmış ebru olan tekneye yatırılır, zamklı kısımlar ikinci ebruyu tutmaz. Böylece iki ayrı ebrulu yani Ebrulu Akkase denilen kağıt yapılmış olur. Necmeddin Okyay bu şekilde akkase'yi yazılı ebruya da uygulamıştır.

Ebrulu Minyatür Bu ebru çeşidinde kalıp kullanılır. Farklı renkte ebrulanacak her bölge için ayrı kalıp hazırlanır.

Tahrirli Ebru Çiçekli ya da Hatip ebrularının kenarları altınla çizilerek tahrirli (kontur) ebru yapılır.

Zerefşanlı Ebru Ebrulu kağıt henüz ıslakken üzerine altın tozu serpilerek yapılır. Minyatür ve tezhip'te kullanılır. ebrunu üzerine ezilmiş varak altın serperek yapılmış ebru çeşididir..

Çift Katlı Ebru Ebrulanmış kağıt kuruduktan sonra farklı bir desenle yapılan ebrunun olduğu tekneye yatırılarak yapılır.

Dalgalı Ebru (İspanyol Ebrusu) Önce battal ebru yapılır. Kağıt tekne içindeki ebrulu yüzeyde yavaş ve dikkatli bir şekilde ileri geri kaydırılır.

Kaplangözü Ebrusu Potasyum karbonat, şap ve soda sıcak suda çözülür, bu karışım istenilen boyaya damlatılır. Teknedeki battal ebrunun üzerine serpilir.